Roger Bacon’un Opus Maius Adlı Eserinde Moğollar ve Egemenliklerindeki Ülkelere İlişkin Bilgilere Dair

Özet

Orta Çağ Avrupası’nın en önemli bilim insanlarından biri olan Roger Bacon (1214–1292) tarafından 1260’lı yıllarda kaleme alınan Opus Majus (Büyük Çalışma) onun akademik hayatının en görkemli üretimidir. Dönemin papası olan IV. Clementis’e sunulmak üzere hazırlanan bu eserde Roger Bacon, astronomiden matematiğe, kimyadan teoloji konularına varıncaya kadar pek çok alana hâkim bir kişi olduğunu gösteriyordu. Şüphesiz ki Roger Bacon bu eseri ile, kendi zamanına olduğu kadar, kendinden sonraki yıllarda bilimsel çabalara da önemli bir katkı sundu. Sunduğu katkılardan birisi de coğrafya alanında son yıllarda yaşanan muazzam gelişmeleri ele almaktı. Moğolların 1241’de Avrupa’ya düzenledikleri seferden sonra onlarla diplomatik temas kurmak adına yapılan girişimler, Avrupalıların daha önce bilmedikleri pek çok bölgenin bilinir hale gelmesine neden olmuştu. Roger Bacon da bu gelişmelere şahitlik etmekle kalmayarak söz konusu bilgileri eserine dahil ederek duyurmanın heyecanını yaşıyordu. Bu sırada ele aldığı konuların başında da Moğollar, yaşadıkları bölge ve egemenlikleri altındaki halklarla ilgili hususlar geliyordu. Şüphesiz ki buradaki bilgileri coğrafya ile ilgili diğer bilgilerine göre çok daha önemli bir kaynağa dayanıyordu. Eserinde de açık bir şekilde ifade ettiği gibi ele aldığı bu bilgiler Moğolistan’a gitmiş olan tanıdığı Rubruklu Willem’in aktardıklarına dayanıyordu.

Bu çalışmada Roger Bacon’un eserinde Moğollar, egemenlikleri altındaki bölgeler ile burada yaşayan halklara ilişkin kayıtlar değerlendirilecektir.